Deloitte: branża handlowa musi nadążyć za tempem zmian prawnych i podatkowych

W najbliższych miesiącach sektor handlowy czekają znaczne zmiany prawno-podatkowe. Eksperci firmy doradczej Deloitte wskazują między innymi na obowiązek wystawiania faktur dla podatników za pomocą KSeF.

Rok 2023 upłynął w branży handlowej pod znakiem zmian przepisów o charakterze środowiskowym (tzw. dyrektywa plastikowa) oraz z zakresu prawa konsumenckiego (m. in. dyrektywa Omnibus). Przekształceniom towarzyszyły takie trendy konsumenckie, jak wzrost otwartości na e-paragony oraz zwiększenie świadomości zakupowej Polaków.

Zmian nie zabraknie

W najbliższych miesiącach sektor handlowy czekają znaczne zmiany prawno-podatkowe. Ostatnio szerokim echem odbiło się przedłużenie zerowej stawki VAT na podstawową żywność. Została ona wprowadzona 1 lutego 2022 r. w ramach jednej z tarcz antyinflacyjnych i jak wynika z rozporządzenia z 9 grudnia 2023 r., utrzyma się przynajmniej do końca I kwartału 2024 roku. Jeśli obniżenie stawki nie zostanie przedłużone, wówczas oprócz wprowadzenia nowych cen, istotną kwestią będzie obsłużenie tzw. schodka podatkowego wynikającego z przepisów dotyczących konstrukcji kas fiskalnych. Polega on na zablokowaniu możliwości zafiskalizowania na kasie rejestrującej towaru, w stosunku do którego stawka VAT najpierw została obniżona, a potem podwyższona.

Faktury KSeF dla podatników

Do największych wyzwań stojących przed sprzedawcami w 2024 r. należy wprowadzenie obowiązku wystawiania faktur w formie ustrukturyzowanej za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur. Wejdzie on w życie 1 lipca 2024 r. i będzie dotyczył tylko sprzedaży do podatników.

– Pierwotnie wątpliwości budziła kwestia wystawiania faktur ustrukturyzowanych konsumentom – w tym roku rozstrzygnięto, że nie będzie takiego wymagania. Ta decyzja spotkała się z dużą ulgą ze strony sprzedawców detalicznych, nie oznacza to jednak, że nie będą oni musieli przygotować się na nowe obowiązki – mówi Aleksandra Pacowska-Brudło, doradczyni podatkowa, partner associate w dziale doradztwa podatkowego, Deloitte.

Sprzedawcy detaliczni będą musieli zmierzyć się z wystawianiem nowego typu faktur dla kupującego działającego w charakterze podatnika. Jeśli sprzedawca w tym celu wykorzystuje kasę fiskalną, to zgodnie z przepisami, jeszcze do końca 2024 r. będzie mógł wystawić fakturę jako dokument fiskalny. Następnie wymagana będzie jednak faktura w formie ustrukturyzowanej wystawiona za pośrednictwem KSeF.

Niektórzy podatnicy już teraz zastanawiają się zarówno nad technicznymi aspektami nowych przepisów, jak i procesem obsługi sprzedaży i procedur obejmujących dokumentację sprzedaży. Sprzedawcy detaliczni powinni również przygotować się do zapewnienia współpracy kasy z terminalem płatniczym zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących. Ten obowiązek będzie na nich ciążył od 1 stycznia 2025 r.

Wzrost popularności e-paragonów

– W mijającym roku zaczęliśmy coraz częściej spotykać się z paragonami wysyłanymi elektronicznie, zwłaszcza w zakresie zakupów w sieci. Nie każdy taki e-paragon to dokument fiskalny w wersji elektronicznej, który zastępuje paragon papierowy. Niemniej obserwujemy rodzący się trend zastępowania dokumentów papierowych elektronicznymi, co świadczy o wzroście podejścia proekologicznego wśród sprzedawców i konsumentów – mówi Aleksandra Pacowska-Brudło.

Badanie Deloitte pt. Otwartość Polaków na e-paragony wykazało, że ponad 70 proc. Polaków jest chętnych na korzystanie z e-paragonów, w tym aż 35 proc. deklaruje się jako entuzjaści tego rozwiązania. Wzrost popularności e-paragonów wydaje się tylko kwestią czasu. Wsparciem dla sprzedawców może okazać się HUB paragonowy Ministerstwa Finansów, który działa od połowy września 2023 r.

Ten system to centralna i ogólnopolska platforma odpowiedzialna za powiązanie anonimowego klienta z wystawionymi przez kasę online e-paragonami, odbieranie tych dokumentów oraz ich dystrybucję. Paragon z klientem można powiązać przez zeskanowanie kodu kreskowego znajdującego się w aplikacji kupującego. Następnie jest on wysłany przez kasę online do HUBu paragonowego, a klient uzyskuje do niego dostęp w aplikacji.

Polska jeszcze przed wdrożeniem dyrektywy DAC7

Operatorzy platform cyfrowych mogą spodziewać się nowych obowiązków sprawozdawczych wynikających z unijnej dyrektywy DAC7 (Dyrektywa 2021/514). Wprowadza ona wymagania związane z przekazywaniem organom podatkowym danych o sprzedawcach i transakcjach zawieranych za pośrednictwem platform. Nowe regulacje obejmą zarówno transakcje transgraniczne, jak i krajowe. Raportowaniu podlegać będą: najem nieruchomości lub miejsc parkingowych, usługi świadczone osobiście, sprzedaż towarów oraz najem środków transportu.

Operatorzy platform będą też zobowiązani do wdrożenia procedur należytej staranności w procesie weryfikacji sprzedawców, dostosowania wewnętrznych systemów i regulaminów oraz aktualizacji rozwiązań w zakresie dotyczącym ochrony danych osobowych. W ostatnim projekcie ustawy implementującej dyrektywę DAC7 Ministerstwo Finansów zaproponowało surowe sankcje za nieprzestrzeganie nowych przepisów, obejmujące kary do 1 mln złotych.

W Polsce niestety nie wdrożono na czas dyrektywy DAC7, choć powinno to nastąpić jeszcze w 2022 r., bowiem pierwszym okresem raportowania jest rok 2023. Prace nad polską ustawą zatrzymały się jeszcze na etapie Komitetu do Spraw Europejskich w maju 2023 r. Obecnie nie wiadomo, kiedy i w jakim kształcie można spodziewać się wdrożenia dyrektywy DAC7 w Polsce.

– Ze względu na powyższe, polscy operatorzy platform cyfrowych są obecnie w trudnej sytuacji. Brak przepisów i ostatecznego schematu utrudnia im przygotowania do raportowania DAC7 za 2023 r. i nie jest jasne, czy raportowanie za 2023 r. będzie w ogóle możliwe. W przypadku braku wdrożenia dyrektywy DAC7 w Polsce, istnieją również praktyczne wątpliwości, jak powinni zachować się operatorzy platform cyfrowych działających również poza Polską, tj. czy w obliczu braku przepisów DAC7 w Polsce mogą być oni zobowiązani do raportowania w innych krajach UE. Powyższe oznacza, że sytuację polskich operatorów platform cyfrowych w kontekście obowiązków DAC7 ocenić należy jako skomplikowaną na tle operatorów z innych państw UE, w których przepisy zostały już zaimplementowane i mieli oni czas na przygotowania – zauważa Adam Dwornik, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowego, Deloitte.

Zmiany podatkowe z zakresu ESG nabierają tempa

W 2023 roku pojawiło się wiele nowych przepisów podatkowych dotyczących ochrony środowiska.
– Po długim oczekiwaniu wdrożono w Polsce przepisy dyrektywy plastikowej, a także przyjęto przepisy zakładające uruchomienie systemu kaucyjnego od 1 stycznia 2025 r. Są to zmiany o istotnym wpływie na wielu interesariuszy działających w szeroko pojętym handlu. Mimo to, znaczna grupa przedsiębiorców nie przeprowadziła analizy wpływu zmian legislacyjnych na biznes lub w ogóle nie jest ich świadoma. Tymczasem nowe opłaty SUP muszą być naliczane już od stycznia 2024 – mówi Anna Wibig, doradczyni podatkowa, partner associate w Zespole Akcyzy i ESG Deloitte.

W 2024 r. działania z obszaru środowiskowego nie zwolnią tempa. Wejść w życie mają przede wszystkim: będąca w zawieszeniu od 2 lat „nowelizacja ROP” dotycząca realizacji zasady Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) dla stosowanych opakowań, a także procedowane na poziomie Unii Europejskiej rozporządzenie PPWR również dotyczące opakowań i obejmujące cały cykl ich życia.

Dyrektywa Omnibus wpłynęła na sposób podejmowania decyzji zakupowych

Rok 2023 bez wątpienia przyniósł istotne zmiany w obszarze prawa konsumenckiego, a ich efekty odczuliśmy w codziennym życiu.

– Od 1 stycznia w Polsce obowiązują regulacje implementujące dyrektywę cyfrową, towarową oraz dyrektywę Omnibus. Ta ostatnia wprowadziła obowiązek informowania o najniższej cenie produktu lub usługi z ostatnich 30 dni przed dniem wprowadzenia obniżki. Zakres i sposób jego spełnienia nadal budzi wątpliwości, a stanowiska przedsiębiorców w wielu kwestiach odbiegają od oczekiwań prezesa UOKiK. Jednym z takich punktów spornych jest wskazywanie jako punktu odniesienia przy obliczaniu obniżki ceny referencyjnej innej niż najniższa z 30 dni, czyli np. ceny standardowej czy ceny rekomendowanej przez producenta – mówi Wojciech Janik, radca prawny, senior managing associate, Deloitte Legal.

Nowe regulacje, oprócz zapewnienia skuteczniejszej ochrony, wpływają również pozytywnie na ogólne zwiększenie świadomości zakupowej konsumentów. Zauważalne jest zwiększone wyczulenie konsumentów na metodę pokazywania cen przez przedsiębiorców – i to nie tylko w zakresie samego obowiązku informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni, ale także tego, czy wskazana cena jest zgodna z prawdą. W okresie tegorocznego Black Friday można było dostrzec, że konsumenci nie tylko zwracają uwagę na informacje dotyczące najniższej ceny i uwzględniają je w swoich decyzjach zakupowych, ale także znają wymogi prawne obowiązujące w tym zakresie i oczekują, że przedsiębiorcy będą ich przestrzegać.