[BADANIE] GFK: Dalszy spadek nastrojów konsumentów

Rekordowa inflacja, widmo kryzysu energetycznego i wojna w Ukrainie – to główne czynniki, które wpływają na dalsze spadki nastrojów konsumenckich w Polsce. We wrześniu padł kolejny – negatywny – tegoroczny rekord. Niskie wskaźniki napędzają przede wszystkim osoby ze starszych grup wiekowych.

Barometr Nastrojów Konsumenckich GfK, czyli syntetyczny wskaźnik ilustrujący aktualne nastroje Polaków w zakresie postaw konsumenckich, wyniósł w sierpniu br. -20,3 i spadł o 1,1 p.p. w stosunku do poprzedniego miesiąca.

Złe nastroje w całej UE

W przypadku Polski to jeden z najgorszych wyników w historii pomiarów, a niżej wskaźnik znajdował się jedynie na początku pandemii – w marcu 2020 r. Jeszcze mocniejszy spadek nastąpił w całej Unii Europejskiej, gdzie średnia dla barometru wynosi -29,9. To wynik o 3,5 pkt słabszy niż przed miesiącem i jednocześnie najniższy w historii.

Według badań GfK we wrześniu po raz kolejny spadły wszystkie kluczowe składniki barometru – gorszy wynik odnotowano zarówno w zakresie bieżącej oceny sytuacji ekonomicznej, jak i prognoz na przyszłość.

– Badanie wyraźnie pokazuje, że coraz więcej osób negatywnie ocenia obecną sytuację, nie wierząc przy tym w jej szybką poprawę. Wprawdzie spadek nastrojów nie jest gwałtowny, ale już niewiele brakuje, aby wskaźniki osiągnęły rekordowy poziom z wiosny 2020 roku, gdy pandemia dotarła do Polski. Wówczas mierzyliśmy się jednak ze zjawiskiem nowym i zaskakującym. Teraz głównym źródłem naszych obaw i niepokoju jest oczywiście inflacja – zjawisko teoretycznie znane, ale w tej skali nieobserwowane od dawna. Jego skalę doskonale obrazują twarde liczby.
Z trackingu GfK Current Consumer Mood wiemy, że obawy związane z inflacją są aktualnie niemal dwa razy silniejsze niż nawet wojna w Ukrainie – mówi Barbara Lewicka, Senior Director w GfK.

Najlepsze nastroje wśród młodych

We wrześniu br. ujemne nastroje konsumenckie dotyczyły wszystkich grup wiekowanych analizowanych przez GfK. Najwyższy wynik odnotowano w grupie od 23 do 29 lat (-1,6), zaś najniższy wskaźnik (-33,2) zarejestrowano wśród dojrzałych osób (50-59 lat). Zgodnie z danymi gromadzonymi przez GfK, niezmiennie wraz ze wzrostem wieku, wskaźnik nastrojów konsumenckich w Polsce osiąga proporcjonalnie niższy poziom, a w ostatnich miesiącach dysproporcje zaczynają być coraz bardziej widoczne.

W przypadku podziału na płeć wyniki dla mężczyzn i kobiet okazały się bardzo zbliżone, z nieco niższym wynikiem zarejestrowanych wśród panów. Większe dysproporcje możemy zaobserwować w przypadku różnych poziomów wykształcenia, gdzie osoby z dyplomem uczelni oraz wykształceniem średnim deklarują znacznie gorsze nastroje od osób z wykształceniem podstawowym.

Znaczących różnic w nastrojach konsumenckich nie widać w przypadku podziału na miejsce zamieszkania. Duże wahania pojawiają się zaś, gdy pod uwagę weźmiemy różne fazy życia,w których znajdują się badani konsumenci. W grupie młodych, wolnych osób wrześniowy wskaźnik barometru GfK osiągnął -11, wśród młodych małżeństw -13,8, zaś wśród starszych pracujących osób bez dzieci aż -29.

Badanie zrealizowano w dniach 9-14 września 2022 r. w ramach wielotematycznego badania omnibusowego e-Bus metodą CAWI (wspomaganych komputerowo wywiadów z respondentami z wykorzystaniem ankiety umieszczonej w internecie) na kwotowej, reprezentatywnej przedmiotowo, ogólnopolskiej próbie n=1000 osób. Struktura respondentów została dobrana z zachowaniem rozkładu wybranych parametrów społeczno-demograficznych odzwierciedlającego rozkład tych cech w populacji generalnej.

Barometr może przyjmować wartości od –100 do +100 i jest to saldo pomiędzy opiniami pozytywnymi a negatywnymi. Dodatnia wartość barometru wskazuje na to, iż w danej fali badania liczba konsumentów nastawionych optymistycznie przeważa nad liczbą konsumentów nastawionymi pesymistycznie. Wartość ujemna barometru oznacza odwrócenie tej proporcji.

Barometr jest zagregowanym wskaźnikiem sporządzanym na zlecenie Komisji Europejskiej, wyliczanym od 1985 roku. Obecnie indeks obejmuje 27 krajów. Dane dla Polski pochodzą z badania GfK współfinansowanego przez Komisję Europejską.