[RAPORT] PwC: Udział handlu online w sprzedaży produktów spożywczych w Polsce podwoi się w ciągu 5 lat

W wyniku restrykcji oraz zmian zachowań konsumenckich, spowodowanych pandemią, rynek handlu produktami spożywczymi w ostatnich latach uległ zmianom. Główną z nich jest rosnące znaczenie kanału online. O ile potrzeba bezpieczeństwa z początku roku 2020 silnie wpłynęła na popularyzację kanału cyfrowego, o tyle dzisiaj to wygoda oraz dostępność są głównymi czynnikami, skłaniającymi konsumentów do dokonywania zakupów przez internet.

Obecna wysoka inflacja oraz widmo kryzysu gospodarczego, które są kluczowymi wyzwaniami w 2023 r., mogą co prawda spowolnić przechodzenie do kanału online, ze względu na zwykle dodatkowe koszty związane z realizacją zamówienia. Niemniej jednak z pewnością nie odwrócą długoterminowego trendu, jakim jest wzrost udziału kanału cyfrowego w kategoriach spożywczych.

Prognoza: Jak zmieni się rynek e-grocery w Polsce i w Europie Zachodniej?

Prognozowany udział handlu online w sprzedaży produktów spożywczych w Polsce na koniec 2022 roku wyniósł 1,4%, a 2027 roku ta wartość wzrośnie do 2,7%. Wysycenie kanałem online w tej kategorii będzie jednak skupione głównie na dużych miastach. W największych aglomeracjach penetracja online może przekroczyć 10% w drugiej połowie bieżącej dekady, podczas gdy tereny wiejski bądź mniejsze miejscowości będą często pozbawione możliwości zamówienia świeżych produktów spożywczych w kanale cyfrowym.

Co więcej, z roku na rok przyrastać będzie grupa konsumentów, która większość swoich zakupów spożywczych wykonuje w przestrzeni cyfrowej. Stąd, pomimo relatywnie niskiego wysycenia sprzedaży produktów spożywczych w kanale cyfrowym w skali kraju, dość szybko pojawiać się będą na mapie polskich miast dzielnice, w których udział kanału online już teraz przekracza 10%, a w niedalekiej przyszłości może przekroczyć 20%.

W dłuższej perspektywie kierunek zmian mogą wyznaczać kraje Europy Zachodniej, w których według prognoz, udział sprzedaży produktów spożywczych w kanale online do 2030 r. ma wzrosnąć do 26% w Wielkiej Brytanii, 25% w Holandii, 23% we Francji, 11% w Niemczech i 10% w Turcji. Ponadto, według badania Strategy& do roku 2050 udział sprzedaży produktów spożywczych online ma sięgnąć między 35% a 50% w każdym z tych krajów.

Perspektywiczne modele biznesowe na rynku e-grocery

Istotny wzrost udziału kanału cyfrowego w sprzedaży produktów spożywczych oznacza, że wiodący retailerzy muszą poważnie traktować swoje strategie e-commerce’owe. Wygrywającym modelem sprzedaży w kategorii spożywczej będzie model omnikanałowy, który cechuje się integracją sprzedaży online i offline. Na znaczeniu zyskają zarówno zamówienia do domu, jak i różne dodatkowe usługi cyfrowe, które wesprą doświadczenia zakupowe. Przykładem takich usług może być:

• Click&Collect – zamówienie produktów z odbiorem osobistym w sklepie;
• Scan & Go – samodzielne skanowanie oraz dokonanie płatności za produkty w aplikacji;
• Uzyskanie dodatkowych informacji o produkcie przy półce;
• Automatyczna kompletacja koszyka bądź zindywidualizowane sugestie produktowe bazujące na algorytmach sztucznej inteligencji oraz posiadanych informacjach o kliencie;
• Virtual Reality / Augmented Reality – rozwiązania pozwalające wirtualnie doświadczyć określonych produktów, bądź zapoznać się ze sposobami ich wykorzystania; rozwiązania asystujące w czasie zakupów, wspierające nawigację w sklepie oraz kompletowanie koszyka.

Polska specyfika

W porównaniu do zachodnich krajów, Polacy częściej robią zakupy spożywcze, bo średnio ok. 2-3 razy w tygodniu (a na zachodzie 1-2 razy w tygodniu). Ponadto, ok. 40% Polaków deklaruje, że zakupów spożywczych dokonuje codziennie. Polscy konsumenci cenią sobie świeże produkty, co w pewnym stopniu uzasadnia tę różnicę. Dostępność sklepów convenience oraz dyskontów dodatkowo wspomaga wyższą częstotliwość zakupów. Ponadto, prognozuje się, że dyskonty i sklepy convenience będą rosły najszybciej kosztem supermarketów, hipermarketów oraz sklepów tradycyjnych.

W Polsce bardzo prężnie rozwija się trend „convenience”. Głównymi powodami, dla których klienci korzystają na przykład z kas samoobsługowych są właśnie większa wygoda (76%) oraz oszczędność czasu (73%). Te same powody są podawane jako główne czynniki skłaniające do zakupów online, co przekłada się na rosnącą popularność sieci convenience, ponieważ one zapewniają klientom krótki czas obsługi, dostępność oraz asortyment dopasowany do potrzeb. 

Dodatkowo, akcje marketingowe w rosnącym stopniu podkreślają te aspekty sklepów convenience. Przyszłościową ścieżką sklepów convenience jest dalszy rozwój sklepów autonomicznych, których Polska obecnie ma największą liczbę w Europie, a ok. 70% Polaków wyraża chęć skorzystania z takich rozwiązań.

Technologia wsparciem w rozwoju rynku e-grocery

Technologia i nowe rozwiązania hardware’owe są kolejnym czynnikiem, który będzie miał duży wpływ na przyszłość rynku spożywczego. Wśród potencjalnych rozwiązań należy wymienić:

• Sugestie produktowe, bądź nawet zamówienia dokonywane autonomiczne przez niektóre sprzęty w gospodarstwie domowym (odówka, robot kuchenny);
• Zautomatyzowane magazyny, które pozwolą na zwiększenie efektywności operacyjnej retailerów;
• Sklepy autonomiczne;
• Okulary z wyświetlaczami, które znacząco poprawią doświadczenia VR/AR

Nowe technologie oraz silnie nierówny w skali kraju poziom wysycenia zakupów spożywczych kanałem cyfrowym, doprowadzi do rozwoju oraz koegzystencji graczy operujących w różnych modelach biznesowych. W dalszym ciągu dominującym formatem pozostaną dyskonty stacjonarne, lecz w wybranych obszarach ich sprzedaż będzie uszczuplana przez ofertę graczy q-commerce’owych (dostawy w 10-15 minut) bądź firmy czysto e-commerce’owe, w tym przez wiodące platformy zakupowe. Istotną rolę mogą odegrać także gracze convenience, którzy, wspierani szerszą ofertą online, jak również ofertą dań gotowych, mogą wpływać na zachowania konsumenckie, zachęcając ich do coraz silniejszego stawiania na swoją wygodę i w konsekwencji rezygnacji z gotowania samodzielnie.